จะสอนธรรมะให้วัยรุ่นที่ดื้อและชอบทำผิดศีลได้อย่างไร

จะสอนธรรมะให้วัยรุ่นที่ดื้อและชอบทำผิดศีลได้อย่างไร

ถาม : ดิฉันเป็นจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น อยากทราบว่าจะมีวิธีการช่วยเหลือวัยรุ่นที่ดื้อ ต่อต้าน และชอบผิดศีล ได้อย่างไร พยายามพูดแล้ว แต่เขาก็ไม่เชื่อค่ะ

ตอบ: คนในโลกนี้มันมีทิฏฐิ มันมีกำแพงทิฏฐิมานะต่างกัน
แม้แต่พระพุทธเจ้าท่านก็ไม่พยายามปีน ไม่พยายามทำลาย ถ้าท่านเห็นว่ามันสุดวิสัยจริงๆ
คนบางคนมาด่าท่านต่อหน้าเลยนะ ด่าแบบเสียๆ หายๆ สมัยนี้ก็เรียกว่าแม่ค้าปากตลาด
มายืนด่าชี้หน้าเลย พระองค์ใจเย็นนะ แล้วก็ค่อยๆ สอน
จนกระทั่งบรรลุโสดาบันเดี๋ยวนั้นเลย อย่างนี้ก็มี
แต่บางคนนี่ พูดไม่กี่คำ ท่านนิ่งละ เงียบละ
เพราะท่านรู้ว่า พูดไปก็ไม่มีประโยชน์
คือต่อให้ท่านพูด เอาอะไรมาพูดก็แล้วแต่
มันก็ไร้ความหมาย ก็ไม่แตกต่างกัน ท่านเหนื่อยเปล่า ท่านก็ไม่เอา

เราก็เลียนแบบพระพุทธเจ้าแล้วกัน คือเราพยายามทำหน้าที่ของเรา
แต่ไม่ต้องคาดหวัง คือไม่ใช่ทำด้วยความคาดหวัง ว่าเด็กมันจะฟัง
เพราะว่าทุกอย่าง อย่างที่ผมบอกแล้ว ทุกอย่างมันเป็นเรื่องของสัมพัทธ์
เด็กบางคนเหลือขอมากๆ เลย แต่บังเอิญว่าเขาถูกโฉลกกับเราน่ะ
จับคู่กับเรา แล้วมันคุยกันรู้เรื่อง มันก็ไปได้
เราก็โอเค รู้ตามเหตุปัจจัย รู้ตามเหตุตามผลนะว่าเขาเข้าคู่กับเรา เขาต้องโฉลกกับเรา
แล้วเราก็สามารถที่จะสบายใจ ให้คำแนะนำอย่างสบายใจ แล้วเด็กก็ดีขึ้น

แต่ถ้าเด็กคนไหนที่มันเหลือขอจริงๆ มันมีกำแพงทิฏฐิมานะ มันดื้อด้านมากๆ
แล้วก็เราพูดเต็มที่แล้ว พยายามเต็มที่แล้ว ถึงศาสตร์ไหน สาขาไหนก็แล้ว แต่มันไม่ดีขึ้น
สิ่งเดียวที่เราต้องทำก็คืออุเบกขา วางเฉยนะ ไม่ใช่ไปมัวทุรนทุรายเป็นทุกข์
ว่าทำไมเราไม่เก่ง เราช่วยเด็กคนนี้ไม่ได้ เราช่วยผู้ปกครองเขาไม่ได้
ถ้าตั้งความคิดไว้แบบนี้มันเป็นทุกข์เปล่า แล้วก็เหมือนว่าจะพยายามเอาชนะกระทั่งพระพุทธเจ้า
พระพุทธเจ้ายังไม่ช่วยทุกคนเลย แล้วคุณจะช่วยเขาได้ทุกคนเหรอ

พอทำใจไว้ก่อนว่าคุณช่วยไม่ได้ทุกคน ช่วยได้บางเคส แล้วคุณทำเต็มที่นะ
อันดับแรกคุณจะทำหน้าที่อย่างมีความสุข ไม่ทำหน้าที่ด้วยอาการที่เหมือนกับเราเก่งหรือไม่เก่ง
แต่ทำหน้าที่สุดความสามารถด้วยใจที่มันเป็นบุญ ด้วยใจที่เป็นกุศล ด้วยใจที่คิดช่วย
พูดง่ายๆ นะครับ ถ้าหากเจอเด็กที่มีทิฏฐิมานะสูง มีความเกเร มีความดื้อด้านสูงนะครับ
คุณอย่าคาดหวังว่าจะมีเทคนิควิธี หรือว่าวิธีการแบบพุทธ
เพราะพระพุทธเจ้าที่เป็นต้นตำรับพุทธ ท่านยังไม่ช่วยทุกคน
ทำใจไว้อย่างนี้นะครับ แล้วคุณจะมีความสุขในการช่วยเหลือคน

ที่มา คอลัมภ์ ดังตฤณวิสัชนา Dungtrin's Answer
นิตยสารธรรมะใกล้ตัวฉบับ Lite ฉบับวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๓