LSVคลังสมองออนไลน์ "ปีที่21"

ขอบคุณคับ

พัดลมยี่ห้อดีๆก็ยังน่าพันน่ะ แต่ของถูกๆสองสามร้อยคงไม่พันกันล่ะมั้ง การพันพัดลมก็พอจะดูตามหนังสือได้  ขดลวดพัดลมจะมีสามขด ขดรัน ขดสตาร์ท และขด auxilary  มันมีความลับอยู่ที่ขด auxilary นี่แหละครับ ถ้าต่อแบบไม่พิจารณา การปรับสปีดพัดลม 1 2 3 ความเร็วจะไม่ค่อยต่างกัน และจะร้อน ไม่นานก็ไหม้  ลองดูพัดลมใหม่สิครับ สปีดต่างกันชัดเจน ถ้าต่อถูกก็จะเป็นแบบพัดลมใหม่  ให้พิจารณาทิศทางสนามแม่เหล็กของขด auxilary ครับ ขดนี้มันจะพันลงสล็อทเดียวกันกับขดสตาร์ท  จังหวะสปีดต่ำ ขด aux มันจะอนุกรมกับขดรัน แต่ให้พิจารณาทิศทางกระแสหรือทิศทางแม่เหล็กจะต้องเสริมหรือไปทิศทางเดียวกันกับขดสตาร์ท และที่สปีดสูงสุด ขด aux มันจะมาอนุกรมกับขดสตาร์ท ถ้าต่อถูกต้องทิศทางกระแสหรือทิศทางสนามแม่เหล็กมันจะหักล้างกันกับขดสตาร์ท ซึ่งจังหวะนี้มอเตอร์จะหมุนเร็ว ซึ่งอาจจะขัดความความรู้สึกของท่านที่ไม่ได้เรียนเครื่องกลไฟฟ้า แต่ขอให้เอาข้อสังเกตตรงนี้ไปทดลองเองครับ  ลองต่อสลับมันทั้งสองแบบ แล้วดูว่าแบบไหน ความเร็วต่างกันชัดเจน แล้วค่อยมาพิจารณาเรื่องทิศทางกระแสเข้าไปยันกัน เพื่อเป็นข้ออ้างอิงตามหลักการก็ได้ครับ

(http://www.temppic.com/img.php?03-03-2009:1236094542_0.25271000.jpg) 

ลองวาดรูปให้ดูครับ ตามรูปขณะนี้อยู่ตำแหน่งสปีดไฮ จะเห็นว่าทิศทางของ AUX กับ สตาร์ทในแต่ล่ะชุดมันจะสวนทางกัน แล้วลองเลื่อนสวิทช์ไปที่ LO แล้วลองไล่ทิศทางกระแสหรือสนามแม่เหล็กดูมันจะเสริมกัน  ส่วนใหญ่ไม่ค่อยคิดถึงจุดนี้ คิดว่ามันเป็นแค่ขดลวดโช้ค ไม่ได้มีความหมายอะไรแบบนี้ ลองไปพิจารณาต่อยอดดูน่ะครับ อันนี้ผมเอาทฤษฎีมาประยุกต์กับของจริง ซึ่งทฤษฎีกับปฏิบัติมันจะต้องตรงกันครับ   

(http://img216.imageshack.us/img216/4413/fanwinding.jpg)

รูปไม่ออกครับลองใหม่

ถ้าเราทราบวงจรขดลวดพัดลมแบบนี้แล้ว กรณีขดลวดไหม้ บางทีเราเห็นชัดเจนว่ามันไหม้ขดเดียว  ด้วยความที่ขี้เกียจพันใหม่ บางทีผมบายพาสขดนั้นไป เหลือสามขดมันก็ยังใช้งานได้ ลองดูน่ะครับ สำหรับคนขี้เกียจ ถ้ามันไหม้อีกรอบก็ค่อยเอามาพัน ก็บอกเขาไปตรงๆ

ผมขอขอบคุณมากครับคุณ prachan-mb และคณะทีมงานนายช่างทุกท่านที่ นำความรู้มาให้ ผมจะได้นำความรู้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ ในงานซ่อมครั้งต่อไปนะครับ ขอขอบคุณมากครับ สวัสดีครับผม

 คุณ prachan-mb ล้วแต่ละขดใช้ลวดเบอร์ไร กี่รอบครับ

ผมอยากลองวิชา  คือผมอยากจะทดลองให้แน่ชัดว่า ขณะสปีด โลว์ และสปีด ไฮ ขดลวดโช้คมันเสริมเส้นแรงแม่เหล็กหรือหักล้างเส้นแรงแม่เหล็กกับขดสตาร์ทกันแน่ 

ตอบเรื่องเบอร์ขดลวด ผมคิดว่าต้องวัดดูเองครับผมจำไม่ได้ สมัยที่ไฟแรง ชอบพันมอเตอร์ผมจะมีสมุดจดข้อมูลของมอเตอร์ที่ซ่อม ทำแบบนี้นานๆ ก็ได้ข้อมูลครบถ้วนทุกแบบที่มีในท้องตลาด ผมเคยพันสมัยปี พศ 2523-2527 สมัยเรียน ปวช ปวส ตอนนั้นเก็บเงินซื้อเครื่องพันลวดแบบมือหมุนได้ตัวหนึ่งผมก็ดีใจแล้วครับ

พัดลมยี่ห้อฮาตาริครับ เป็นของชาวบ้านที่โดนน้ำป่าและโคลนถล่ม ก็เลยอาสาเอามาซ่อมให้เขา และอยากจะพิสูจน์วิธีการต่อขอลวดโช้คที่ว่าด้วย สภาพสายเข้ามอเตอร์ขาดทั้งหมด ผมไม่ได้พันใหม่ แต่ใช้แว่นขยายส่องพระ แคะปลายขดลวดขึ้นมาต่อได้จนครบ ไม่แนะนำช่างมืออาชีพทำหรอกครับ มันเสียเวลาแต่นี่ยอมทำเพื่อการศึกษา 

(http://img23.imageshack.us/img23/6893/dscn6645o.jpg)

(http://img805.imageshack.us/img805/9955/dscn6646.jpg)

จากการทดลองพบว่าในตำแหน่ง low เส้นแรงแม่เหล็กในขดลวดโช้คจะเสริมกับเส้นแรงแม่เหล็กขดสตาร์ท การทำงานพัดลมสามารถปรับสปีดได้ถูกต้อง จังหวะ low ก็ช้าจริง จังหวะ HI ก็แรงเต็มที่

เมื่อผมทดลองสลับปลายสายขอลวดโช้คเพราะให้เกิดผลในทางตรงกันข้ามปรากฎว่า สปีด low ความเร็วจะสูงขึ้นกว่าเดิม ขณะที่เมื่อกดไปที่ meduim และ HI ความเร็วไม่ค่อยเปลี่ยนแปลง ที่ HI พัดลมไม่ค่อยมีแรงเหมือนการต่อแบบแรก และถ้าใช้ไปนานๆจะร้อนจัด   ผมไม่ได้วัดความเร็ว เพราะ digital tachometer ผมมันแบตอ่อน มันใช้แบตสีเหลี่ยมเก้าโวลท์มันแพงครับผมไม่มีตังค์ซื้อเปลี่ยน อิอิ

สรุปว่าทิศทางการต่อขดลวดโช้คเป็นเคล็ดลับในการพันมอเตอร์พัดลม ถ้าไม่อยากปวดหัวว่าเสริมเส้นแรงต่อแบบไหน หักล้างเส้นแรงต่อแบบไหน ก็เอาเป็นว่า ทดลองสลับแล้วสังเกตเอา แล้วถึงค่อยต่อสายถาวร

ผมเอาภาพมาปรับปรุงใหม่ ขอลวดโช้ค หรือขดลวด auxilary มีสองชุด เพราะจากที่เช็คจากพัดลมตัวที่ซ่อมเขาพันมาแบบนี้เพราะคงจะสะดวกกว่า จากภาพเป็นการต่อลักษณะ ที่สปีดโลว์ กระแสไฟฟ้าที่ออกจากขดรันจะไปผ่านขดลวด aux ทั้งสองชุดในทิศทางตามลูกศร ซึ่งไปทิศทางเดียวกับขดสตาร์ทก็คือเสริมกัน 

(http://img17.imageshack.us/img17/9953/fanwindingadd.jpg)

ที่จริงจะเอาทฤษฎีมาว่ากันก็ได้ แต่จะปวดหัวปล่าวๆ ก็แค่สลับปลายสาย แบบไหนดีก็เอาแบบนั้น อิอิ

วิธีต่อ คงทราบหมดแล้วตามวงจรที่เขียนขึ้นมาก่อนหน้านี้
รอบมอร์เตอร์คร่าวๆ
ขดขรัน 900 รอบ
ขด สตาร์ท 300
ขดโช้คเบอร์1 100 รอบ
ขดโช้คเบอร์2 200 รอบ
ลวดเบอร์  36  หรือ   37 ก็ได้
ที่เหลือ คือทักษะครับ ลองดู

พัดลมที่จะต้องซ่อมโดยการพันขดลวดคงจะเป็นพัดลมที่มีคุณค่าทางจิตใจต่อใครบางคนล่ะมั้ง ผมได้วัดความต้านทานของขดลวดพัดลมฮาตาริ 18 นิ้ว ไว้ดังนี้  ขดรัน 300 โอห์ม ขดสตาร์ท 200 โอห์ม ขดโช้ค 110 และ 70 โอห์ม  ส่วนเบอร์ลวดไม่ได้วัดครับไม่มีไวร์เกจ ขดรันใหญ่กว่า ขดสตาร์ทและโช้คเบอร์เดียวกัน 

จริงๆ คนที่ไม่ค่อยอยากนำพัดลมมาซ่อม เพราะมีไม่กี่ที่ ที่ซ่อมพัดลมแล้วใช้ได้ยาวนาน ไม่ใช่รัก หรือไม่รักอะไรร่อกครับ
พัดลม ไม่ใช่แค่เปลี่ยนคอยล์ หรือเปลี่ยนบู้ท หรือแกนแล้วจะใช้ได้ทน
เหล็กแกนที่เปลี่ยนเป็นสีดำ คือแกนที่ร้อนจนโมเลกุลเปลี่ยนแปลง หากไม่เปลี่ยนเพราะคิดว่ายังเรียบ ก็ใช้ได้อีกไม่นานก็จะเกิดเป็นรอยและจะขัดสีบู้ทจนเสีย
บู้ท ที่น้ำมันในตัวบู้ทหมด หากไม่เปลี่ยน จะเกิดความร้อนสูงจนเสียในเวลาอันรวดเร็ว
แกนพัดลม ไม่สามารถขัดได้ไม่ว่าจะใช้กระดาษทรายละเอียดแค่ไหนก็ตาม เพราะแกน เป็นเหล็กเพลาขาวรีดเย็น
ผิวจะมันเงากว่าเหล็กทั่วไป
ช่วงเพลย์ หรือช่วงชักเข้าออก ต้องเหาะสมไม่มากจนหนีเส้นแรงแม่เหล็ก หรือน้อยจนไม่เผื่อให้เหล็กขยายตัวจนร้อนเกินไป
น้ำมันที่ใช้ ต้องเป็นน้ำมันที่มีขนาดโมเลกุลพอดีที่จะแทรกตัวเข้าไปในรูพรุนของบู้ทได้
และอีกหลายปัจจัยที่จะทำให้พัดลมทนได้
ส่วนมากซ่อมพัดลมแบบผ่านๆไม่คิดถึงรายละเอียดต่างๆที่กล่าวมา จึงไม่ค่อยทนนัก
ด้วยความปราถนาดีจาก Fan Service

มอเตอร์ไม่มีแรงหมุน กดเบอร์3ต้องใช้มือช่วย
ถึงจะหมุนไปขวาหรือซ้ายก็ได้
เวลากดสวิทช์เห็นไฟสปารค์ที่ขดลวด
แป๊บเดียว นี่คือมันช็อตแล้วใช่ไหมครับ

(สงสัยพลาดไปโดนทองแดงจนถลอกแน่เลย) embarrassed7

อาการเริ่มแรกก่อนถอดเป็นไงอ่ะครับ
ฮาตาริ และอิเมอร์เฟล็ก เวลาถอด ต้องเอาทุ่นออกมาก่อน จึงค่อยเอาคอยล์ตามออกมาทีหลัง   
หากพยายาจะเอาคอยล์ออกก่อน ด้านหน้ามันจะคับ จนทุ่นถูทองแดงถลอกจนขาด
อาการที่บอกมาแสดงว่าทองแดงถลอกขาดแล้ว ( ขดสตาร์ทขาด )
หากเป็นฮาตาริ เอาทินเนอร์มาราดแล้วมันจะอ่อนลง แล้วลองดึงออกมาดู บางทีอาจต่อได้ก็ได้ครับ